İsrail’in Filistin’e karşı yaptığı orantısız saldırılar sonucunda binlerce Filistinli hayatını yitirdi.
BÜYÜK ORTADOĞU PROJESİNDE GAZZE TEMİZLİĞİ
İsrail’in Filistin’e karşı yaptığı orantısız saldırılar sonucunda binlerce Filistinli hayatını yitirdi.
Ama medeniyet diye Doğu’nun insanlarını küçümseyen Batı’da bu katliamları durdurma yönünde bir
gelişme yok. Ama ABD’nin pervasız başkanından bir dizi görüşler ortaya seriliyor.
Olaylar zincirine bakmakta fayda var. Mısır'ın sunduğu Gazze'nin alternatif yeniden inşa planı
ise 4 Mart'ta düzenlenen Arap Zirvesi'nde katılımcı ülkeler tarafından kabul edilmişti; bunlar arasında
Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) de vardı. Ancak daha sonra Abu Dabi'nin Kahire'nin planının
reddedilmesi ve Gazzelilerin Mısır'a tehcir edilmesi için Washington'da lobi yaptığı ortaya çıkmıştı.
Trump da geçen salı günü BAE'nin önümüzdeki 10 yıl içinde ülkeye 1,4 trilyon dolar yatırım yapacağını
duyurmuştu.
Nahyan ile Sisi Kahire'de, 22 Mart 2025, Katar gazetesi el-Arabi el-Cedid pazartesi günü, BAE
Lideri Muhammed bin Zayed el-Nahyan kısa süre önce Kahire'ye sürpriz bir ziyaret yaptığını, Beyaz
Saray'ın mesajlarını Cumhurbaşkanı es-Sisi'ye ilettiğini bildirdi. Kaynaklara göre Kahire'ye Gazze
nüfusunun bir kısmının Mısır'a transfer edilmesinde karşılıklı yarar sağlamak için son bir şans tanındığı
belirtildi.
Mısır'ın öneriyi kabul etmesi halinde “sorunlu ekonomisinin atardamarlarına milyarlarca dolar
enjekte edilecek.” Mesajda, Kahire'nin bunu reddetmesi ve tutumunda ısrar etmesi durumunda ise
Gazze nüfusunu sürmek için uygulanması zor ancak imkansız olmayan alternatif vizyonlar ele
alınacak.
Güm/Kahire'ye önerilen paralar da “alternatif vizyon” olarak adlandırılan ülkelere vadedilecek. Fakat
kaynağa göre planı kabul etmemesi halinde Mısır sadece “atardamarlarına enjekte edilecek”
paralardan mahrum kalmayacak ayrıca mevcut Amerikan desteğini ve yardımını da kaybetme
tehlikesiyle karşı karşıya kalacak.
SIRA BATI ŞERİALILARDA
Mevcut öneri, ilk etapta, Gazze'den 500 bin ila 700 bin Filistinli vatandaşın tehcirini içeriyor.
İsrail ve ABD'nin ilk aşamada Mısır'a odaklandığını, Ürdün'ün rolünün ise daha sonraki bir safhaya
ertelendiği öğrenildi. Bu noktada ABD planı yeni bir yön de kazanıyor: Trump bugüne kadar sadece
Gazzelilerin göç ettirilmesinden bahsederken artık Batı Şeria'nın da projenin içerisine alındığı
anlaşılıyor. Ürdün'e biçilen rol de komşusu Batı Şeria'daki Filistinlilerin büyük çoğunluğunu kabul
etmek. Bunu da ABD Ortadoğu temsilcisinin sözlerine bakmak da fayda var.
ABD Orta Doğu Temsilcisi Steve Witkoff bir kaç gün önce Mısır'la ilgili dikkat çekici açıklamalar
yapmış; ülkedeki işsizlik oranının yüzde 45'e yükseldiği, ekonomik durumun "son derece zor"
olduğunu, daha fazla huzursuzluğu ve kayıpları önlemek için önemli miktarda uluslararası yardıma
ihtiyaç duyduğunu, bunun bölgesel istikrarı tehdit edeceğini ve göç krizinin Avrupa'ya doğru
tırmanacağını iddia etmişti.
Mısır’ın durumu hakkında, Sisi geçen hafta yaptığı açıklamada Mısır'ın Kızıldeniz'deki çatışmalar
nedeniyle Süveyş Kanalı gelirlerindeki kaybın aylık 800 milyon dolara ulaştığını söyledi. Bölgedeki
gerilimin Kasım 2023'ten beri devam ettiğini, nakliye şirketlerinin çoğunlukla Yemen
operasyonlarından uzak durmak için Kızıldeniz yerine Ümit Burnu rotasını takip ettiğini hatırlattı.
Taraflardan biri olan İsrail ise boş durmuyor. İsrail Güvenlik Kabinesi, pazar gecesi, Savunma Bakanı
İsrael Katz'ın, Filistinlilerin "gönüllü" olarak üçüncü ülkelere göç etmelerini organize etmek ve
mümkün kılmak amacıyla yeni bir departman kurulmasını öngören önerisini onayladı.
Mısır, geçen cuma günü, Kahire'nin Gazze'nin yeniden inşa etme planı kapsamında yarım milyon
Filistinliyi geçici olarak Sina Yarımadası'nda belirlenecek bir bölgeye yerleştirmeye hazırlandığı
yönündeki İsrail iddialarını "kesinlikle" reddetti. Mısır Devlet Enformasyon Kurumu iddiaların
"Kahire'nin Ekim 2023'te Gazze'ye yönelik imha savaşının ilk günlerinden bu yana ortaya koyduğu
kararlı ve ilkeli tutumuyla tamamen çeliştiği ve temelsiz olduğu" belirtildi.
Görüldüğü gibi Filistin ve Ürdün ile Mısır Ortadoğu’da devreden çıkarılarak, son duraklardan
biri olan Suriye üzerinde yoğunlaşıyor. Gelecek yazıda Suriye üzerindeki etki ile BOP ‘un nerelere
varacağını yazacağız. Kocatepe’den selamlar.
İbrahim AYAN
